Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst

De kiezer heeft gesproken, het echte werk kan beginnen. Vanaf nu zal blijken wat uit het programma van een partij écht aan het hart gaat en wat onderhandelbaar is.
Mij persoonlijk en in mijn werk gaat een gezonde leefstijl voor iedereen, maar met name voor kinderen, erg aan het hart. Ik heb als voedingsdeskundige vele kinderen met overgewicht en obesitas mogen helpen. Ik heb in de praktijk ervaren dat er voor veel kinderen meer dan nu nodig is om gezonde keuzes te kunnen maken. Daarom heb ik er veel voor over als de volgende optelsom in het regeerakkoord zou worden opgenomen. Graag leg ik uit waarom.

Gezonde voedselomgeving + Suikertaks + Lagere BTW op groente en fruit + Schoollunches = Een gezonder Nederland

Een gezonde leefstijl bereikbaar voor iedereen

Er is sinds Corona extra veel aandacht voor overgewicht en een gezonde leefstijl in het algemeen. Eindelijk. Als we met elkaar een gezondere leefstijl voor alle Nederlanders bereikbaar maken dan slaan we meerdere vliegen in één klap:

• zo beperken we welvaartsziekten
• zo werken we aan preventie in plaats van achter de kar aan te lopen
• zo zorgen we voor inclusiviteit
• zo creëren we meer gelijke kansen

Aan alle kanten winnen we. Welke coalitie we straks ook krijgen, hoe mooi is het als op deze 4 punten elke partij compromisloos vóór stemt?

Gezonde voedselomgeving

Het Voedingscentrum en het JoGG (Jongeren op Gezond Gewicht) zijn bezig met het bevorderen van gezonde schoolkantines met een uitgebreid aanbod van gezonde voeding. Ook focussen ze zich nu op wat er in de directe omgeving van scholen gebeurt. Een gemeentelijke vergunning voor een mobiele patatboer net buiten de schoolpoort past in die context niet bij een gezonde schoolomgeving. Dr. Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de VU, wil dat we kinderen nudgen richting gezonde keuzes. Een mooie visie waar ik volledig achter sta.

Catshuis: kunnen jullie ervoor zorgen dat ongezonde keuzes slechts incidenteel aan bod komen?

Suikertaks

Het Preventieakkoord van 2018 was een poging, maar wat mij betreft te veel een compromis. Paul Blokhuis, mag ik je vragen deze keer te kiezen voor minder gelobby, minder gepolder en meer actie en nu wél te gaan voor die Suikertaks. Heel simpel: de invoer in andere landen laat zien dat deze werkt.

Het RIVM rapport (dec 2020) van Vellinga heeft het effect van die suikertoeslag onderzocht in Engeland, Frankrijk en Noorwegen. In Noorwegen is de suikerconsumptie van 43 kg in 2000 gezakt naar 24 kg in 2018. In Engeland is de verkoop van frisdranken met meer dan 5 gram suiker per 100 ml met 50% gedaald. En dat zijn alleen nog maar de directe effecten op het koopgedrag van consumenten. Er is echter nog een mooi bijeffect: het stimuleert fabrikanten tot productinnovatie, de keuze in drankjes onder die 5 gram is sterk gestegen. Conclusie: de consument koopt suikerhoudende dranken minder als ze duurder worden en de fabrikanten zorgt dat ze minder op de markt komen.

Andere mooie bijvangst: extra inkomsten voor de schatkist die de overheid kan investeren in nog meer maatregelen voor mijn optelsom.

Catshuis: Kunnen jullie het voorbeeld volgen van landen die hebben laten zien dat het werkt? We zijn in dit geval geen trendsetter maar een volger, maar Nederland wil toch geen hekkensluiter worden?

Lagere BTW op groente en fruit

Ik weet nog hoe verbaasd ik was toen begin 2019 de BTW verhoging op groente en fruit bekend werd gemaakt. Twee maanden daarvoor was het Preventieakkoord ondertekend met de beste bedoelingen om vanuit rijkswegen een gezonde leefstijl te gaan ondersteunen. Hoe is dan deze extra belasting te rijmen? Onlangs is Foodwatch een petitie begonnen om de BTW op groente en fruit niet te verlagen maar compleet af te schaffen; 0% dus. Dit zou absoluut helpen. Bij Food2Smile zijn wij betrokken bij Stichting Jarige Job en via hen horen we verhalen over de harde werkelijkheid. Ruim 80.000 gezinnen leven onder de armoedegrens en moeten op werkelijk alles bezuinigen. Basisvoedingsmiddelen als groente en fruit zijn voor hen geen ‘basis’.

Catshuis: Kunnen jullie de inkomsten van de Suikertax gebruiken om het BTW 0 tarief op groente en fruit te bekostigen? Ik weet dat er EU regels zijn die die BTW verlaging in de wielen rijden maar waar een wil is… Dit is op te lossen.

Gezonde schoollunches

In 2015 startte de Universiteit van Maastricht en Movare het experiment De Gezonde School van de Toekomst op diverse basisscholen in Limburg. De focus van het programma lag op de combinatie van gezond eten en genoeg bewegen. Een paar jaar een gezonde lunch op school heeft als effect dat het gedrag van kinderen permanent wordt veranderd. Hun BMI is gezakt en hun leerprestaties zijn toegenomen. Deze leefstijlinterventie heeft laten zien dat een gezonde schoollunch daadwerkelijk bijdraagt aan de gezondheid van kinderen. Kosten: € 1,00 per kind per dag.

Catshuis: Als we het over preventie hebben op overgewicht en obesitas bij kwetsbare groepen kunnen jullie deze aanpak met stip grootschalig implementeren?

Maatregelen voor de toekomst

Beste dames en heren volksvertegenwoordigers, natuurlijk snap ik dat het geven en nemen is om tot een regeerakkoord te komen. Jullie standpunten over grote problemen lopen uiteen, maar wie kan er nu tegen maatregelen zijn die het welzijn van onze kids vergroten? Wie kan er nu tegen bewezen effectieve maatregelen zijn die helpen de toekomstige zorgkosten in de hand te houden? Daar kunnen jullie elkaar vast vinden. Als de wil er écht is komen deze 4 punten in het regeerakkoord. Ik hoop dat het lukt, het zou Nederland goed doen.

Miriam Bouwens | founder Food2Smile en voedingsdeskundige